De Japanse architect Shigeru Ban heeft samen met enkele studenten van de Wroclaw University of Science and Technology shelters gemaakt voor Oekraïense vluchtelingen in Polen. In een voormalige supermarkt in Chelm, aan de grens met Oekraïne, creëerde hij met zijn Paper Partition System (PPS) op amper 4 dagen tijd 319 privévertrekjes voor gezinnen op de vlucht. Hij plant ook om honderden afscheidingswanden naar opvangplaatsen in Oekraïne te sturen.
“Al die vluchtelingen zijn gewoon mensen zoals jij en ik”, aldus Ban. “Ze zijn met het hele gezin op de vlucht, maar hebben hun vaders en echtgenoten achter moeten laten. Die bleven achter in Oekraïne om voor het land te vechten. Heel triest.” Dankzij de afscheidingen die Ban en zijn team met kartonnen buizen en stof maakten, hebben al die gezinnen een beetje privacy.
(foto: Voluntary Architects Network)
Sociale plicht als architect
Al vroeg in zijn carrière werd Ban zich bewust van zijn sociale plicht als architect. Hij richtte daarom het Voluntary Architects Network (VAN) op, een ngo die slachtoffers in rampgebieden een menswaardig (tijdelijk) onderkomen wil bieden. Met weinig tijd en nauwelijks budget slaagt Shigeru Ban er telkens in om in noodgebieden resultaten te boeken die nauwelijks moeten onderdoen voor zijn bekendere grote projecten. Zo ontwikkelde hij met het VAN zijn Paper Partition System: met kartonnen buizen als draagstructuur en gordijnen uit stof of papier, creëert hij in geen tijd afgescheiden ruimtes waarin mensen zich even kunnen afzonderen. Deze manier om kleine privéruimtes te creëren werd eerder al gebruikt in rampgebieden, maar ook voor opvang van daklozen en zelfs om vaccinatiehokjes te maken in COVID-tijden.
Vroeg aan de slag in rampgebieden
In 1995 bouwde Shigeru Ban 50 kartonnen shelters voor de slachtoffers van een verwoestende aardbeving in Kobe (Japan). Bovendien bouwde hij samen met zijn studenten op 5 weken tijd een kerk uit karton. De bedoeling was dat die 3 jaar dienst zou doen, maar ze zou uiteindelijk meer dan 10 jaar blijven staan. Toen werd ze afgebroken en in Taiwan, waar op dat moment ook een aardbeving lelijk had huisgehouden, weer opgebouwd.
In de jaren nadien bouwde Shigeru Ban shelters in onder meer Turkije, Sri Lanka, Haïti en China. Na de aardbeving in L’Aquila (2007) bouwde hij een tijdelijk auditorium in de Italiaanse stad. Ook na de doortocht van orkaan Katrina bouwde hij noodwoningen voor de Make it Right Foundation van Brad Pitt.
En nu is hij dus aan de slag in het grensgebied tussen Polen en Oekraïne.
